Aerodrom Željava smješten je na granici Bosne i Hercegovine i Hrvatske ispod i unutar planine Plješevice, u blizini grada Bihaća. Bio je najopremljeniji jugoslavenski aerodrom i jedan od tri vodeća vojna aerodroma u Evropi.
Nakon što je svom partijskom kolegi Staljinu okrenuo leđa, Tito je u aerodrom Željava uložio blizu četiri milijarde američkih dolara kako bi se osigurao od eventualnih napada SSSR-a.
Izgradnja aerodroma kodnog naziva “Objekat 505”, a poznatijeg kao Željava Bihać, počela je tokom 1957. godine, a dovršen je 1965. Aerodrom je zvanično pušten u funkciju 1968. godine.
Bio je to najbolji vojni aerodrom po infrastrukturi u cijeloj Jugoslaviji. Unutra je bila smještena jedna avijacijska brigada sa 60 aviona i više od 3.000 ljudi, od čega je bilo samo 500 oficira, 900 podoficira i 2.000 vojnika. Imao je kapacitet opsluživanja tri aviobrigade u slučaju potrebe, a bio je idealan štit od iznenadnih udara. Aerodrom Željava bio je najstrožije čuvani vojni objekat u Jugoslaviji.
Aerodrom se sastojao od pet pisti, četiri tunela visoka 8, široka 30 metara i duga 3,5 kilometara.
U utrobi planine bilo je više od 20 kilometara hodnika, tunela i staza za 40 aviona, bolnica, poseban vodovod, radionice za popravak aviona, protupožarne staze, prostori za mehaničare, tehničare i avijatičare. Imao je brojne spavaonice, učionice, kuhinju, ambulantu, razna skladišta, sopstveni vodovod i internu električnu centralu.
Zanimljivo je spomenuti da je pri kopanju tunela nađena rijeka ponornica, a to je bio veliki plus jer baza nije morala brinuti o snabdijevanju vodom u slučaju blokade.
Unutrašnji prostor aerodroma bio je odvojen sa 56 teških pancirnih vrata, a zatim malo dublje i hermetičkim hidrauličnim vratima.
Bivša JNA je 17. maja 1992. godine minirala aerodrom sa 56 tona eksploziva i time ga u potpunosti onesposobila, a zub vremena učinio je da njegova unutrašnjost u potpunosti propadne. Premijer USK Hamdija Lipovača 2011. godine je najavljivao mogućnost da se na ovoj lokaciji napravi savremeni kargo aerodrom.
Ipak, zbog velikih finansijskih sredstava koja su potrebna, realizacija te ideje nije ni započeta. S druge strane, postojala je ideja da se u unutrašnjosti aerodroma napravi muzej, ali zbog sigurnosnih razloga ni to nije realizovano.
klix.ba
